Τυροκόμος

Η διαμάχη για το gruyere που πίκρανε τους Ελβετούς τυροκόμους

Η γεύση της γραβιέρας, για παράδειγμα, μπορεί να εξαρτάται από το πού την τρώτε. Δηλαδή στην Ευρώπη έχει μια ιδιαίτερη γεύση που προέρχεται από το ότι είναι ελβετικό τυρί (βεβαίως διατίθεται και μια γαλλική έκδοση) που παρασκευάζεται με θέρμανση ελβετικού αγελαδινού γάλακτος σε χάλκινο δοχείο και έπειτα ωρίμανση του τυριού σε ελβετικά κελάρια με την υγρασία μιας φυσικής σπηλιάς.

Ωστόσο αυτό διαφέρει στις ΗΠΑ. Εκεί γραβιέρα σημαίνει κάθε ξηρός καρπός, ανοιχτόχρωμο κίτρινο τυρί παρασκευασμένο από αγελαδινό γάλα και μπορεί να παραχθεί οπουδήποτε στον κόσμο. Σε αυτόν τον ορισμό δόθηκε πρόσφατα νομική βαρύτητα από το δικαστικό σύστημα των ΗΠΑ, αφού εκπρόσωποι Ελβετών και Γάλλων κατασκευαστών προσπάθησαν να κερδίσουν καθεστώς προστασίας για τη λέξη «gruyere». Αυτό θα είχε ως αποτέλεσμα τον περιορισμό χρήσης του όρου στις ΗΠΑ για τα τυριά που παράγονται σε συγκεκριμένα μέρη της Ελβετίας και της Γαλλίας.

Στόχος των ευρωπαϊκών κοινοπραξιών ήταν να επεκταθεί το είδος του βραβείου που απολαμβάνει πλησίον της γενέτειράς της. Για την Ελβετία και την ΕΕ, η γραβιέρα προστατεύεται από μια γεωγραφική ετικέτα που πιστοποιεί πως η παραγωγή, συμπεριλαμβανομένης της προμήθειας των πρώτων υλών, πραγματοποιείται σε μια συγκεκριμένη γεωγραφική περιοχή. Είναι ένα μέσο διατήρησης της πολιτιστικής κληρονομιάς και τεχνογνωσίας, που, στην περίπτωση της γραβιέρας, λέγεται ότι χρονολογείται από τον 12ο αιώνα.

Στις ΗΠΑ όμως το Συμβούλιο εξαγωγών Γαλακτοκομικών υποστήριξε ότι τεράστιες ποσότητες τυριού που κατασκευάζονται σε όλα τα μέρη του πλανήτη έχουν επισημανθεί και πωληθεί ως γραβιέρα εδώ και δεκαετίες. Υποστήριξαν ότι το όνομα γραβιέρα είναι γενικό και δεν μπορεί να ανήκει σε κανέναν, και σε αυτό το δικαστήριο των ΗΠΑ στάθηκε στο πλευρό τους.

Η υπόθεση αυτή τονίζει τη διαφορά μεταξύ Ευρωπαίων και Αμερικάνων στον τρόπο που ρυθμίζουν τις γεωγραφικές ονομασίες των παραδοσιακών τροφίμων. Αυτό διαφέρει από τον τρόπο της Ευρώπης όπου πολλά προϊόντα, όπως ζαμπόν, τυριά, κρασιά, λαμβάνουν ισχυρή νομική προστασία για τη διατήρηση της φήμης και των παραδόσεων που έχουν χτιστεί εδώ και αιώνες. Θεωρούνται «προϊόντα με ιστορία» και τα ονόματα των γεωγραφικών τοποθεσιών όπου παράγονται έχουν δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας.

Για τους Ευρωπαίους η απουσία νομικής προστασίας στις ΗΠΑ οδηγεί σε απαράδεκτη εκμετάλλευση της πολιτιστικής κληρονομιάς της Ευρώπης πράγμα που κοστίζει στους κατασκευαστές των τυριών πολλά χρήματα, καθώς δεν μπορούν να βασίζονται σε  αποκλειστικά δικαιώματα με τα ονόματα που προσελκύουν πελάτες.

Από την άλλη, οι Αμερικάνοι παραγωγοί τυριού ανησυχούν ότι θα ήταν άδικο να υποχωρήσουν στις απαιτήσεις των Ευρωπαίων να μονοπωλήσουν τέτοια ονόματα, αφού δεν θα μπορούσαν α συνεχίσουν να χρησιμοποιούν όρους που θεωρούν γενικούς. Η θέσπιση νομικής προστασίας θα προσέφερε στους Ευρωπαίους παραγωγούς τυριού ένα αθέμιτο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα.

Αυτό θα ήταν για τους Αμερικάνους ένα τεράστιο εμπορικό εμπόδιο που θα ανέβαζε τις τιμές για τους πελάτες αναγκάζοντας πολλούς παραγωγούς των ΗΠΑ να υποβληθούν σε μια πολυδάπανη διαδικασία αλλαγής επωνυμίας. Σύμφωνα με μια μελέτη, η αμερικανική βιομηχανία γάλακτος θα μπορούσε να χάσει έως και 20 δις. λίρες εάν οι Ευρωπαίοι κατάφερναν να περιορίσουν τη χρήση κοινών ονομάτων τυριών.