Σε παγκόσμιο επίπεδο, η ζήτηση για γάλα και γαλακτοκομικά προϊόντα παρουσιάζει σταθερή αύξηση, κυρίως λόγω της πληθυσμιακής ανόδου και της βελτίωσης του βιοτικού επιπέδου του σύγχρονου πληθυσμού. Πρόκειται για μία τάση που παρατηρείται ειδικότερα στην περίπτωση των αναπτυσσόμενων κρατών. Ωστόσο, παρατηρείται στροφή των καταναλωτών προς προϊόντα χαμηλών λιπαρών, βιολογικής προέλευσης και φυτικά υποκατάστατα γάλακτος. Πρόκειται για μία τάση καταναλωτικής προτίμησης, η οποία αποδίδεται στα υψηλότερα επίπεδα ευαισθητοποίησης των σύγχρονων καταναλωτών, επί ζητημάτων υγείας και περιβαλλοντικής βιωσιμότητας.
Ειδικότερα, όσον αφορά την περίπτωση της ευρωπαϊκής αγοράς γαλακτοκομικών προϊόντων, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας, παρατηρούνται διακυμάνσεις στη ζήτηση αυτών. Οι διακυμάνσεις αυτές οφείλονται κυρίως στις υφιστάμενες οικονομικές πιέσεις, στην πρόσφατη ενεργειακή κρίση, αλλά και στις αυξημένες τιμές των γαλακτοκομικών προϊόντων και των πρώτων υλών τους.
Παράλληλα, οι παραγωγοί και οι έμποροι στην ευρωπαϊκή αγορά γαλακτοκομικών προϊόντων, έρχονται αντιμέτωποι με την ανάγκη για ενίσχυση των επιπέδων της καινοτομίας τους, όπως επίσης και για την ανάγκη ενσωμάτωσης βιώσιμων πρακτικών. Συν τοις άλλοις, έρχονται αντιμέτωποι με την επιτακτική ανάγκη της ταχείας προσαρμογής τους στις σύγχρονες καταναλωτικές απαιτήσεις και αλλαγές των καταναλωτικών προτιμήσεων του σύγχρονου πληθυσμού.
Η παραγωγή γάλακτος και γαλακτοκομικών προϊόντων, επιπροσθέτως, δέχεται σημαντικές επιρροές από πολυάριθμους παράγοντες. Ενδεικτικά, πρόκειται για το εκάστοτε υφιστάμενο νομοθετικό πλαίσιο σε κάθε χώρα, για τις εξελίξεις της τεχνολογίας, τις κλιματικές συνθήκες, την υιοθέτηση των νέων πρακτικών βιωσιμότητας και την αλλαγή των τάσεων των καταναλωτών.
Σχετικά με την αγορά γαλακτοκομικών προϊόντων παρατίθενται 10 προτάσεις προς τους παραγωγούς, εμπόρους και τις ρυθμιστικές αρχές:
-
Υιοθέτηση βιώσιμων πρακτικών
Πρόκειται για την εφαρμογή πρακτικών που μειώνουν τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις, όπως η μείωση των εκπομπών άνθρακα και η εξοικονόμηση πόρων, ήτοι νερού και ενέργειας. Συν τοις άλλοις, προτείνεται η αύξηση των επενδύσεων των παραγωγών γαλακτοκομικών προϊόντων σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και τεχνολογίες που ενισχύουν την ανθεκτικότητα των εκμεταλλεύσεών τους στις κλιματικές αλλαγές.
-
Διαφοροποίηση των παραγόμενων προϊόντων
Ανάπτυξη καινοτόμων προϊόντων, όπως είναι επί παραδείγματι τα βιολογικά γαλακτοκομικά προϊόντα, τα λειτουργικά γαλακτοκομικά τρόφιμα τα οποία περιλαμβάνουν προβιοτικά, όπως επίσης και τα γαλακτοκομικά προϊόντα χαμηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά ή ζάχαρη.
-
Ειδικές κατηγορίες γαλακτοκομικών προϊόντων
Όπως είναι για παράδειγμα τα γαλακτοκομικά προϊόντα που είναι απαλλαγμένα λακτόζης ή τα φυτικά υποκατάστατα των ζωικών γαλακτοκομικών προϊόντων, φαίνεται να εμφανίζουν σημαντική αύξηση στη ζήτησή τους από το σύγχρονο καταναλωτικό κοινό.
-
Ενίσχυση της σύναψης συνεργασιών και κάθετη ολοκλήρωσης παραγωγής
Αναλυτικότερα, προτείνεται η δημιουργία συνεταιρισμών για την επίτευξη οικονομιών κλίμακας, αλλά και για λόγους βελτίωσης της διαπραγματευτικής δύναμης στην αγορά γαλακτοκομικών προϊόντων.
-
Πιστοποίηση ποιότητας
Η διασφάλιση της παραγωγής υψηλής ποιότητας προϊόντων, μπορεί να επιτευχθεί μέσω πιστοποιήσεων και συστημάτων ανιχνευσιμότητας.
-
Προσαρμογή στις καταναλωτικές τάσεις
Μέσω κατάλληλων στρατηγικών μάρκετινγκ και επενδύοντας σε ψηφιακές πλατφόρμες για την ενίσχυση των εξ αποστάσεων και ηλεκτρονικών πωλήσεων, όπως επίσης και σε πλατφόρμες άντλησης και επεξεργασίας δεδομένων, παρακολουθούνται οι τάσεις της αγοράς
-
Επικοινωνία της προστιθέμενης αξίας
Για παράδειγμα η βιωσιμότητα και η τοπική τους προέλευση των εμπορεύσιμων προϊόντων. Ειδικότερα για την ελληνική αγορά γαλακτοκομικών προϊόντων, η οποία χαρακτηρίζεται από υψηλά επίπεδα ανθεκτικότητας, έγκειται λόγος για τον έντονα προσανατολισμένο στα παραδοσιακά γαλακτοκομικό κλάδο.
-
Ανάπτυξη στρατηγικών εξαγωγών
Με έμφαση στις διεθνείς αγορές με αυξημένη ζήτηση για γαλακτοκομικά προϊόντα υψηλής ποιότητας, όπως είναι για παράδειγμα οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ασία, προτείνεται η ανάπτυξη ισχυρών συνεργασιών με διεθνείς διανομείς και μεγάλες αλυσίδες λιανικής. Σύναψη εμπορικών συμφωνιών και μείωση των δασμολογικής φύσεως υπαρχόντων εμποδίων, καθώς και προώθηση των ευρωπαϊκών και ελληνικών γαλακτοκομικών προϊόντων μέσω διεθνών καμπανιών μάρκετινγκ συνίσταται.
-
Προώθηση βιώσιμων πολιτικών
Υποστήριξη πρωτοβουλιών που μειώνουν το περιβαλλοντικό αποτύπωμα της παραγωγής των γαλακτοκομικών προϊόντων και η απόδοση ισχυρών κινήτρων για τη μετάβαση των παραγωγών σε πιο βιώσιμες μορφές γεωργίας και κτηνοτροφίας.
-
Εφαρμογή σύγχρονων τεχνολογιών και ανάπτυξη της έρευνας
Συνεργασία πανεπιστημίων και των ερευνητικών κέντρων για την ανάπτυξη καινοτόμων λύσεων που αφορούν την έρευνα σε νέες τεχνολογίες παραγωγής και μεταποίησης. Παράλληλα, αποτελεσματικές στρατηγικές για τη βελτίωση της ιχνηλασιμότητας και της ασφάλειας των γαλακτοκομικών προϊόντων, με την υποχρεωτική εφαρμογή συστημάτων ανιχνευσιμότητας σε όλα τα στάδια της εφοδιαστικής αλυσίδας, με τεχνολογίες τύπου blockchain και αισθητήρες IoT, συμβάλλοντας στην ενίσχυση της εμπιστοσύνης των καταναλωτών προς τα παραγόμενα και πωλούμενα γαλακτοκομικά προϊόντα.
Πληροφορίες από https://polynoe.lib.uniwa.gr/xmlui/bitstream/handle/11400/8850/Mitrou_15055.pdf?sequence=1&isAllowed=y
