Η αυτάρκεια μιας χώρας στον τομέα της κτηνοτροφίας επηρεάζεται άμεσα από την ικανότητά της να αναπτύξει και να διατηρήσει ανεξάρτητες πρακτικές στον τομέα της αναπαραγωγής ζωικού κεφαλαίου. Στην περίπτωση της Ελλάδας, η εξάρτηση από εισαγόμενο γενετικό υλικό, τόσο για τα πατρογονικά ζώα όσο και για άλλες κατηγορίες ζωικού κεφαλαίου, περιορίζει την ικανότητα της εγχώριας κτηνοτροφίας να διασφαλίσει την αυτονομία της.
Η φιλοσοφία της αυτονομίας και της ανεξαρτησίας στον τομέα της αναπαραγωγής ζωικού κεφαλαίου είναι περιορισμένη, καθιστώντας την Ελλάδα ευάλωτη σε επιδημίες ζωονόσων. Αναλυτικότερα, η είσοδος ζώων σε φάρμες χωρίς κατάλληλες υγειονομικές εξετάσεις και καραντίνα, ενδέχεται να έχει συμβάλει στην εξάπλωση της ευλογιάς, δημιουργώντας εστίες μόλυνσης που επηρεάζουν αρνητικά την παραγωγή και την υγεία του ζωικού κεφαλαίου. Η μερική γνώση για τη μετάδοση των νοσημάτων και η εφαρμογή πρακτικών που ενισχύουν το πρόβλημα, δημιουργούν έναν φαύλο κύκλο αβεβαιότητας και κινδύνου.
Σύμφωνα με έρευνα του Πανεπιστημίου της Θεσσαλίας, οι αγρότες που δεν έχουν επαρκή εκπαίδευση στις σύγχρονες μεθόδους πρόληψης και διαχείρισης των ζωονόσων είναι πιο πιθανό να εφαρμόζουν επικίνδυνες πρακτικές που επιδεινώνουν την κατάσταση. Αντίθετα, αγρότες που έχουν εκπαιδευτεί σε σύγχρονα προγράμματα σχετικά με τις ζωονόσους εμφανίζουν καλύτερες πρακτικές και αυξημένη ευαισθητοποίηση. Τα τελευταία χρόνια, η εκπαίδευση νέων αγροτών έχει συντελέσει στην υιοθέτηση πιο σύγχρονων και αποτελεσματικών πρακτικών, ενώ η ενίσχυση των εκπαιδευτικών προγραμμάτων για αγρότες με περισσότερη εμπειρία στον χώρο, θα μπορούσε να προσφέρει σημαντικά οφέλη στην πρόληψη των νοσημάτων.
Κρίσιμο ρόλο στην πρόληψη και διαχείριση των ζωονόσων διαδραματίζει εξίσου η συνεργασία των κτηνοτρόφων με τους κτηνιάτρους. Η κτηνιατρική εποπτεία είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τη σωστή ενημέρωση των αγροτών και την εφαρμογή ασφαλών πρακτικών για την υγεία του ζωικού κεφαλαίου. Ωστόσο, η αποτελεσματικότητα αυτής της συνεργασίας περιορίζεται από την υποστελέχωση των κτηνιατρικών υπηρεσιών στις περιφέρειες. Η έλλειψη επαρκούς αριθμού κτηνιάτρων, ιδίως σε απομακρυσμένες περιοχές, δυσχεραίνει την τακτική παρακολούθηση και τις επιθεωρήσεις σε φάρμες, με αποτέλεσμα να υπάρχουν κενά στην υγειονομική εποπτεία και στην έγκαιρη ανίχνευση των κρουσμάτων.
Η πρόβλεψη μιας δυναμικής ευρείας διασποράς της ευλογιάς οδήγησε το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων στη θέσπιση αυστηρής νομοθεσίας που διέπει την επιτήρηση και τον έλεγχο των νοσημάτων κατά μήκος των αλυσίδων προϊόντων ζωικής προέλευσης (αγορά, μετακίνηση, εκτροφή και σφαγή ζώων, κ.λπ.).
Η θωράκιση της προβατοτροφίας απέναντι σε νοσήματα, όπως η ευλογιά των μικρών μηρυκαστικών περιλαμβάνει τρεις κύριους άξονες:
- Την συνεχή εκπαίδευση των κτηνοτρόφων πάνω σε θέματα υγειονομικής ασφάλειας και πρόληψης των ζωονόσων.
- Την αυστηρή εφαρμογή της νομοθεσίας που αφορά τις μετακινήσεις ζώων, τα μέτρα βιοασφάλειας και την προστασία της υγείας των ζώων
- Τη δημιουργία και την εφαρμογή μιας εθνικής στρατηγικής για την επιτήρηση και τον έλεγχο των κρίσιμων νοσημάτων
Η αποτελεσματική διαχείριση των ζωονόσων και ο περιορισμός της εξάπλωσης τους αποτελούν το κλειδί για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και της βιωσιμότητας της κτηνοτροφίας. Το τρέχον πρόγραμμα εκρίζωσης της ευλογιάς στην Ελλάδα παρέχει μια εξαιρετική ευκαιρία για την ενίσχυση της εκπαίδευσης και της ευαισθητοποίησης γύρω από τα ζωονόσα νοσήματα. Η προώθηση της πρόληψης, η ενίσχυση των ελέγχων και η ενημέρωση των αγροτών μέσω εξειδικευμένων προγραμμάτων είναι καθοριστικά βήματα για την προστασία της δημόσιας υγείας και της ζωικής παραγωγής στη χώρα.
Τα ζώα που θανατώνονται στη χώρα, δύσκολα θα αναπληρωθούν, αν η πολιτεία δεν ενδιαφερθεί για την οικονομική καταστροφή των παραγωγών.
