Ο έλεγχος της μαστίτιδας στηρίζεται σε ένα δομημένο και δοκιμασμένο σχέδιο που μπορεί να εφαρμοστεί σε εκμεταλλεύσεις γαλακτοπαραγωγών αιγοπροβάτων για τη βελτίωση της υγείας των μαστών. Η εφαρμογή των ειδικών πρατκικών είναι ένα οικονομικά αποδοτικό μέτρο, το οποίο συμβάλει στη μείωση των δαπανών που αφορούν τη μαστίτιδα.
Οι στόχοι του ελέγχου της μαστίτιδας
Στόχος αυτού του σχεδίου είναι η πρόληψη και ο έλεγχος της μαστίτιδας, γεγονός που θα επιτρέψει την επίτευξη οφελών, όπως:
- Μείωση σωματικών κυττάρων
- Καλύτερη ποιότηταγάλακτος
- Μεγαλύτερη παραγωγή γάλακτος
- Μείωση της χρήσης αντιβιοτικών
- Καλύτερη διαβίωση των ζώων
Οι προδιαθέτοντες παράγοντες μπορούν να αλλάξουν με μια σειρά δράσεων και μέτρων που ταξινομούνται σε 5 βασικά σημεία:
- Αρμεκτήριο και ρουτίνα αρμέγματος: υπάρχουν πολύ σημαντικές μεταβλητές, όπως η σειρά αρμέγματος, το υπερβολικό άρμεγμα, η χρήση γαντιών και η σωστή εφαρμογή της αποστείρωσης μετά την άμελξη. Συγκεκριμένα, πριν από την κανονική άμελξη πρέπει να γίνεται δοκιμαστική άμελξη σε ειδικά διαμορφωμένο διάτρητο δίσκο ή στο τοίχωμα του κουβά, ώστε να διαπιστώνονται έγκαιρα, πριν την τοποθέτηση των θηλάστρων, πήγματα ή άλλες αλλοιώσεις του γάλακτος. Τα θήλαστρα πρέπει να πλένονται πολύ καλά (διαδικασία πλυσίματος του αρμεκτηρίου σε τρία στάδια: πλύσιμο – απολύμανση με νερό στους 70°C – ξέπλυμα) και να δίνεται μεγάλη προσοχή στον τρόπο με τον οποίο απομακρύνονται από τις θηλές μετά το τέλος του αρμέγματος, η απομάκρυνσή τους να γίνεται μετά την διακοπή της υποπίεσης. Η υποπίεση και τα υπόλοιπα χαρακτηριστικά της λειτουργίας της αρμεκτικής μηχανής πρέπει να ρυθμίζονται σύμφωνα με τις προδιαγραφές του κατασκευαστή (συνήθως το ύψος του κενού του αέρα 38-39 mmHg και ο αριθμός των παλμών ανά λεπτό 120-180 στα πρόβατα 70-120 στις αίγες). Επίσης πρέπει να αποφεύγεται το υπεράρμεγμα, μέση διάρκεια του αρμέγματος ανά ζώο 2-3 λεπτά, διότι προκαλεί έντονο ερεθισμό στη θηλή ο οποίος μπορεί να οδηγήσει σε υπερκεράτωσή της και να προδιαθέσει σε βακτηριακή επιμόλυνση.
Μετά το τέλος του αρμέγματος τα ζώα πρέπει να ενθαρρύνονται να παραμένουν όρθια (π.χ. να χορηγείται τροφής, διότι εξαιτίας του ανοιχτού θηλαίου πόρου ευνοείται η ανιούσα λοίμωξη. Κατά το τελευταίο άρμεγμα της αρμεκτικής περιόδου, πρέπει να γίνεται κλινική εξέταση του μαστού με ψηλάφηση και να χρησιμοποιείται η εξέταση California Mastitis Test, ώστε να γίνει επιλογή των ζώων στα οποία θα γίνει ενδομαστική εφαρμογή αντιβιοτικών ξηράς περιόδου. Αυτή αποσκοπεί στη θεραπεία περιστατικών υποκλινικής μαστίτιδας, τα οποία είχαν εκδηλωθεί κατά την διάρκεια της γαλακτικής περιόδου, αλλά δεν είχαν έγκαιρα διαγνωστεί και αντιμετωπιστεί, καθώς και στην προστασία των μαστικών αδένων κατά τη διάρκεια της ξηράς περιόδου.
- Έλεγχος περιβάλλοντος: εξασφάλιση καλής υγιεινής και συντήρησης των εγκαταστάσεων. Η σωστή πυκνότητα των ζώων (2.0 έως 2.5 ανάλογα με τον τύπο του δαπέδου), ο καλός αερισμός (47 έως 66 m’/ώρα), η καθαρή στρωμνή και η συχνή ανανέωσή της, ο επαρκής αριθμός ταϊστρών και ποτιστρών, και ιδιαίτερα η καθαριότητα, βοηθούν στη πρόληψη της μετάδοσης μικροβίων στο μαστό, αλλά και στην αποφυγή τραυματισμών του μαστού. Επιπρόσθετα, συνίσταται η συχνή απομάκρυνση της κοπριάς και η απολύμανση του υπόστεγου, καθώς και η εκκένωση για ένα χρονικό διάστημα των χώρων διαμονής των ζώων, μετά το τέλος της παραγωγικής περιόδου (ξηρά περίοδος) και η σχολαστική απολύμανση αυτών και ολόκληρου του εξοπλισμού που χρησιμοποιήθηκε, με κατάλληλα απολυμαντικά μέσα.
- Κατάλληλη διατροφή: Η καλή διατροφή έχει θετική επίδραση στην υγεία των μαστών. Έρευνες έχουν δείξει πως η ανεπαρκής πρόσληψη βιταμίνης Α και Σεληνίου (Se) έχει ως αποτέλεσμα την μειωμένη λειτουργικότητα των μηχανισμών άμυνας του επιθυλιακού ιστού του μαστικού αδένα στα προσβεβλημένα ζώα. Επίσης, η υψηλή κατανάλωση βαμβακόπιτας, που είναι πλούσια σε γκοσυπόλη, δρα αρνητικά. Στις εντατικές προβατοτροφικές εκμεταλλεύσεις γαλακτοπαραγωγικής κατεύθυνσης προτείνεται ο πρόωρος απογαλακτισμός των αρνιών, είτε προοδευτικά είτε απότομα, και η εφαρμογή τεχνητής γαλουχίας, ενώ επαρκείς ποσότητες νερού και τροφής θα πρέπει να είναι στη διάθεσή τους, ώστε να μην τραυματίζουν το μαστό λόγω υπερβολικής πείνας και δείψας.
- Θανάτωση χρονίως πασχόντων: Η αντικατάσταση των προσβεβλημένων προβατίνων θεωρείται ως ένα από τα κύρια μέτρα για την εξάλειψη των ενδομαστικών λοιμώξεων. Οι προβατίνες που έχουν προσβληθεί από κλινική μαστίτιδα πρέπει να διαχωρίζονται και να απομονώνονται από το υπόλοιπο κοπάδι μέχρι την θεραπεία τους ή την αξιοποίησή τους σε περιπτώσεις όπου η θεραπεία δεν είναι εφικτή. Ομοίως, προβατίνες με ανωμαλίες του μαστού και σημάδια χρόνιας υποκλινικής μαστίτιδας θα πρέπει να διαχωρίζονται από το υπόλοιπο κοπάδι και να αρμέγονται στο τέλος. Σε κάθε περίπτωση, εφόσον δεν είναι εφικτή η θεραπεία των ενδομαστικών λοιμώξεων, τα προσβεβλημένα ζώα πρέπει να θανατώνονται το συντομότερο δυνατό και σίγουρα πριν από την έναρξη της επόμενης περιόδου αρμέγματος.
- Προφυλακτική αγωγή: κατάλληλα εμβολιαστικά προγράμματα ενισχύουν την ανοσία των ζώων. Επίσης, η απομόνωση και η εφαρμογή της κατάλληλης θεραπευτικής αγωγής όσων νοσούν, καθώς και η απομόνωση όλων των νεοεισερχόμενων, για ένα διάστημα κάτω από αυστηρή παρακολούθηση, είναι διαδικασίες οι οποίες πρέπει να λαμβάνουν χώρα σε κάθε ποίμνιο προβάτων. συνιστάται η απομόνωση για 3 τουλάχιστον εβδομάδες για την πρόληψη της μετάδοσης λοιμωδών νοσημάτων από τα νεοεισερχόμενα ζώα.
Συνοψίζοντας, για την πρόληψη της μαστίτιδας στα πρόβατα, συνιστάται να προετοιμάζονται με τον ενδεδειγμένο τρόπο πριν από κάθε άρμεγμα, ο οποίος περιλαμβάνει τον καθαρισμό του μαστού και την απόρριψη των πρώτων ακτίνων γάλακτος των μαστικών αδένων κάθε προβατίνας, την εφαρμογή των ενδεδειγμένων πρακτικών άμελξης, την έγκαιρη εντόπιση των περιστατικών μαστίτιδας και τη χωριστή άμελξη των ζώων με μαστίτιδα, είτε αυτή γίνεται χειρωνακτικά είτε μηχανικά.
Η μαστίτιδα συνήθως είναι αποτέλεσμα ενδομαστικής λοίμωξης που ακολουθεί την είσοδο και τον πολλαπλασιασμό του παθογόνου μικροοργανισμού στο μαστό, για αυτό και ο εμβολιασμός κατά του σταφυλόκοκκου αποτελεί βασικό μέσο για τη μείωση της συχνότητας και της σοβαρότητας της μαστίτιδας. Ωστόσο, ο καλύτερος τρόπος πρόληψης και ελέγχου της μαστίτιδας είναι ο συνδυασμός του εμβολιασμού με την τήρηση καλών πρακτικών διαχείρισης, διότι έτσι μειώνονται οι επιπτώσεις της μαστίτιδας και, επομένως, θα βελτιώνονται οι α αποδόσεις της εκμετάλλευσης.
Διαβάστε για την ανίχνευση της μαστίτιδας με τη χρήση αυτοματοποιημένων συστημάτων άρμεξης ΕΔΩ
πληροφορίες από: aboutsmallruminants.com
