Την προσήλωση στην ευζωία των αγελάδων, τη βελτιστοποίηση της ποιότητας του παραγόμενου γάλακτος και την παραγωγή προϊόντων που ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις των καταναλωτών, επεσήμανε στην εισήγησή του ο διευθυντής του Εργαστηρίου Ζωοτεχνίας του τμήματος Κτηνιατρικής του ΑΠΘ, καθηγητής Γιώργος Αρσένος.
«Στο πλαίσιο της διαχρονικής συνεργασίας του Εργαστηρίου Ζωοτεχνίας του Τμήματος Κτηνιατρικής του ΑΠΘ με την Αμερικάνικη Γεωργική Σχολή διερευνούμε καινοτόμες μεθόδους στην εκτροφή των ζώων για βελτιστοποίηση της ευζωίας τους και της ποιότητας των παραγόμενων προϊόντων. Ένα από τα προϊόντα που παράγονται στο αγρόκτημα της ΑΓΣ είναι το γάλα από αγελάδες που εκτρέφονται με σύστημα ελεύθερου σταβλισμού με ατομικές θέσεις ανάπαυσης για κάθε αγελάδα εξασφαλίζοντας έτσι άριστες συνθήκες διαβίωσης. Το άρμεγμα είναι μια καθημερινή διαδικασία και αποτελεί βασικό αντικείμενο της συνεργασίας των μελών του ΑΠΘ με τον υπεύθυνο της εκτροφής των αγελάδων της ΑΓΣ, για να διασφαλίσουμε την ελάχιστη καταπόνηση των αγελάδων με ταυτόχρονη παραγωγή υψηλής ποιότητας γάλακτος. Έτσι, προέκυψε η ιδέα για την εκμετάλλευση του βραδινού γάλακτος λαμβάνοντας υπόψη την ευζωία των αγελάδων αλλά και τα ερευνητικά δεδομένα σχετικά με τη διαφορά αυτού του γάλακτος σε ότι αφορά την περιεκτικότητά του σε μελατονίνη. Αποτελεί μια φυσική ουσία που βρίσκεται σε όλους τους ζωντανούς οργανισμούς και παίζει σημαντικό ρόλο στη ρύθμιση του κιρκάδιου ρυθμού αρκετών βιολογικών λειτουργιών που παρουσιάζουν ενδογενή περιοδική μεταβολή στη διάρκεια του 24ώρου. Η μελατονίνη έχει προσελκύσει το ενδιαφέρον αρκετών ερευνητών διαχρονικά λόγω του ρόλου της ως ισχυρό αντιοξειδωτικό μέσο με χαμηλό μοριακό βάρος του οποίου η εξωγενής χορήγηση δεν αναστέλλει την ενδογενή παραγωγή και μπορεί εύκολα να περάσει τις κυτταρικές μεμβράνες και τον αιματοεγκεφαλικό φραγμό. Παράγεται κυρίως στα κύτταρα της επίφυσης του εγκεφάλου κάτω από τον έλεγχο του υποθαλάμου που δέχεται σήματα από τον αμφιβληστροειδή σχετικά με το φως και το σκοτάδι στο περιβάλλον. Η παραγωγή της, στην οποία εμπλέκεται και η βιταμίνη Β6, που είναι σημαντική για τη φυσιολογική ανάπτυξη του εγκεφάλου και για την καλή υγεία του νευρικού και του ανοσοποιητικού συστήματος, αναστέλλεται από το φως και ενεργοποιείται από το σκοτάδι. Επομένως, το άρμεγμα των αγελάδων το βράδυ, μας δίνει γάλα το οποίο χαρακτηρίζουμε ως ‘Βραδινό’ και αποδεικνύεται ότι περιέχει περισσότερη μελατονίνη», τόνισε.
Ο προϊστάμενος του Βουστασίου και της Μονάδας Επεξεργασίας Γάλακτος του Εκπαιδευτικού Αγροκτήματος της ΑΓΣ, Στράτος Σουγλής, τόνισε ότι το γάλα «Βραδινό» άρχισε ως… ιδέα πριν από 3,5 χρόνια, σε συνεργασία με το Τμήμα Κτηνιατρικής του ΑΠΘ. «Αρχίσαμε να διερευνούμε τη διακύμανση που παρουσιάζει η φυσικά παραγόμενη μελατονίνη στο γάλα των αγελάδων μας κατά την διάρκεια του 24ώρου συνεχίζοντας έρευνα που έχει αρχίσει στο εξωτερικό εδώ και κάποια χρόνια. Ενώ ξέρουμε ότι υπάρχει η ουσία αυτή φυσιολογικά στο αγελαδινό γάλα σε πολύ μικρές συγκεντρώσεις και ότι η συγκέντρωση επηρεάζεται από την ημερήσια φωτοπερίοδο. Αποφασίσαμε στη συνέχεια να διερευνήσουμε την επίδραση του ημέρας και της νύχτας πιο συγκεκριμένα στα παραγόμενα επίπεδα της φυσικής μελατονίνης στο γάλα των αγελάδων μας. Προχωρήσαμε σε μια σειρά από εργαστηριακές αναλύσεις συγκρίνοντας τις τιμές της παραγόμενης μελατονίνης στο γάλα σε διάφορες εποχές του έτους τόσο κατά την διάρκεια της ημέρας όσο και στο γάλα που αρμέγεται κατά τη διάρκεια της νύχτας. Στη συνέχεια προχωρήσαμε στην μεταποίηση του γάλακτος και στο ημερήσιο παραγόμενο γάλα και στο βραδινό για να μπορέσουμε να συγκρίνουμε την συγκέντρωση της μελατονίνης στο τελικό προς κατανάλωση από τον άνθρωπό προϊόν. Απώτερος σκοπός στο μέλλον είναι να μπορέσει να επισημανθεί στο τελικό προϊόν η ύπαρξη της αυξημένης ποσότητα της φυσικής παραγόμενης μελατονίνης στο αγελαδινό γάλα, πράγμα που δεν μπορεί να γίνει σήμερα», είπε.
Όταν άρχισε το πρότζεκτ, επικεφαλής του Εκπαιδευτικού Αγροκτήματος της ΑΓΣ ήταν ο Δρ.Ευάγγελος Βέργος, ο οποίος στην εισήγησή του υπογράμμισε ότι από τον Δεκέμβριο του 2019 έως τον Ιανουάριο του 2021 έγιναν δεκάδες αναλύσεις σε δείγματα γάλακτος νύχτας, ημέρας και μικτού (εμπορίου), νωπού και παστεριωμένου. «Οι εργαστηριακές εξετάσεις υγρής χρωματογραφίας-φασματομετρίας μάζας πραγματοποιήθηκαν σε εξωτερικό διαπιστευμένο αναλυτικό εργαστήριο. Ο μέσος όρος των αποτελεσμάτων που προέκυψε είχε σταθερή συνοχή και πλησίαζε την ανώτερη τιμή του εύρους που αναφέρεται στη διεθνή βιβλιογραφία, πράγμα ελπιδοφόρο σε ένα νέο προϊόν, αν αναλογιστούμε το καλό επίπεδο ευζωίας του κοπαδιού (διατροφή, σταβλισμός) και τη γενετική υπόσταση των αγελάδων. Υπεύθυνα λοιπόν προς τον καταναλωτή και στο εκπαιδευτικό ίδρυμα που εκπροσωπούμε, εκτός της παραγωγής του νέου αυτού γάλακτος, προγραμματίζεται περαιτέρω η εφαρμογή πρωτοκόλλων εφαρμοσμένης έρευνας», είπε.
Η χημική ανάλυση της μελατονίνης σε γάλα και προϊόντα γάλακτος έχει ανατεθεί στο Εργαστήριο Χημείας και Βιοχημείας Τροφίμων με επιστημονικά υπεύθυνο τον επ.καθηγητή Γεωπονίας, Δρ.Ιωάννη Μουρτζίνο και στο Εργαστήριο αναλυτικής χημείας του τμήματος Χημείας και πραγματοποιείται σε υποδομές του Διεπιστημονικού Κέντρου Αγροδιατροφής (ΚΕΑΓΡΟ) του ΑΠΘ. «Η χρωματογραφική ανάλυση πραγματοποιείται σε μία διάταξη SCIEX X500R LC-ESI-QTOF-MS (υγρή χρωματογραφία) συζευγμένη με φασματοφωτόμετρο μάζας με τετραπολικό αναλυτή χρόνου πτήσης (LC-QTOF-MS). Σε μελλοντική έρευνα θα μπορούσαν να ‘ανακαλυφθούν’ και άλλα βιοδραστικά συστατικά του γάλακτος με πραγματοποίηση μη στοχευμένης ανάλυσής του (non-targeted analysis). Θα μπορούσε επίσης να γίνει μεταβολική ανάλυση για την ταυτοποίηση μεταβολιτών που βρίσκονται στο γάλα και τα γαλακτοκομικά προϊόντα ως συνέπεια της παραγωγής και της επεξεργασίας του», ανέφερε στην εκδήλωση.
