Οι επιστήμονες στη Κύπρο πλησιάζουν σε μια σημαντική ανακάλυψη σχετικά με την ανίχνευση της χρήσης γάλακτος σε σκόνη στο χαλλούμι Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης (ΠΟΠ), μέσω ενός ερευνητικού προγράμματος στο οποίο συμμετέχουν το Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου (ΤΕΠΑΚ), το Γενικό Εργαστήριο του Κράτους και το Τμήμα Γεωργίας.
Ακόμα, η συλλογική έρευνα θα βοηθήσει να διαπιστωθεί κατά πόσο το γάλα που χρησιμοποιείται για την παρασκευή χαλλουμιού προέρχεται από την Κύπρο ή από το εξωτερικό, αντιμετωπίζοντας μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις της τυροκόμησης χαλλουμιού ΠΟΠ.
Ο Ανδρέας Γρηγορίου, γενικός διευθυντής της Γενικής Διεύθυνσης Γεωργίας και Αγροτικής Ανάπτυξης, σημείωσε ότι ενώ οι εισαγωγές γάλακτος σε σκόνη είναι νόμιμες και χρησιμοποιούνται κυρίως στην παραγωγή γιαουρτιού και παγωτού, η παρακολούθησή τους εμπίπτει στη δικαιοδοσία των Κτηνιατρικών Υπηρεσιών.
Την ίδια ώρα, σχέδιο νομοσχεδίου που ενισχύει τις ποινές για παραβάσεις ΠΟΠ στάλθηκε για νομικό έλεγχο νομοσχεδίου, το οποίο θα ροποποιεί τους περί της Προστασίας των Ονομασιών Προέλευσης και Γεωγραφικών Ενδείξεων Γεωργικών Προϊόντων και Τροφίμων Νόμους.
Η νομοθεσία, που παρουσιάστηκε στην Επιτροπή Γεωργίας της Βουλής, επιβάλλει διοικητικά πρόστιμα έως και 300.000 ευρώ για μη συμμόρφωση και περιλαμβάνει κυρώσεις για τις επιχειρήσεις των οποίων η έγκριση ανακαλείται. Τέλος, χαρακτήρισε σημαντική την προσθήκη πρόνοιας για γνωστοποίηση, από τους εξαγωγείς προς το Τμήμα Γεωργίας των εξαγωγών σε Τρίτες χώρες καθώς και των διακινήσεων σε άλλα κράτη μέλη προστατευόμενων προϊόντων.
Ο καθηγητής Τεχνολογίας Τροφίμων στο ΤΕΠΑΚ, Φώτης Παπαδήμας, ανέφερε ότι αναπτύσσονται βάσεις δεδομένων με το Χημείο του Κράτους για την επαλήθευση της γνησιότητας του κυπριακού προϊόντος.
Εκ μέρους του Τμήματος Γεωργίας, ο Ανδρέας Σελεάρης, αναφερόμενος στα 127 δείγματα που δοκιμάστηκαν το 2024 – 37 από το Τμήμα Γεωργίας και 90 από τον φορέα ελέγχου Bureau Veritas – βρέθηκαν παραβάσεις σε 6 τυροκομεία συνολικά, με τρεις περιπτώσεις να αφορούσαν λανθασμένες αναλογίες αιγοπρόβειου γάλακτος και τρεις να εμφάνιζαν υπερβολική υγρασία στο ώριμο χαλλούμι.
Συγκεκριμένα, εργαστηριακές δοκιμές που πραγματοποιήθηκαν τον Νοέμβριο του 2024 στο χαλλούμι από γνωστή μάρκα, με την ετικέτα ΠΟΠ, έδειξαν ότι η περιεκτικότητα σε πρόβειο και κατσικίσιο γάλα ήταν μόλις 5%, πολύ κάτω από το 19% που απαιτείται από κυβερνητικό διάταγμα και το επίσημο +50% όριο που επιβάλλεται από τους κανονισμούς της ΕΕ.
Η Ρεβέκκα Κοκκινόφτα, από το Γενικό Χημείο ανέφερε ότι αναλύθηκαν, συνολικά 199 δείγματα χαλλουμιού τα οποία παραδόθηκαν εκτός από το Τμήμα Γεωργίας, τις Υγειονομικές Υπηρεσίες και την Υπηρεσία Προστασίας Καταναλωτή.
Από πλευράς του Υπουργείου Εμπορίου, αναφέρθηκε ότι το 2024 λήφθηκαν 31 δείγματα από 31 εταιρείες και δεν παρατηρήθηκε παράβαση στην ποσόστωση. Ωστόσο, μία παραβίαση σχετιζόταν με την περιεκτικότητα σε αλάτι, υγρασία και λιπαρά.
Ο Πρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής, Γιαννάκης Γαβριήλ, ανέφερε ότι οι αρμόδιες υπηρεσίες κινούνται με αργούς ρυθμούς στο θέμα διακρίβωσης της παρασκευής του χαλλουμιού σύμφωνα με τις προδιαγραφές. Μάλιστα, σημείωσε ότι παρά τις επί μια δεκαετία διαβεβαιώσεις σχετικά με τις δοκιμές γάλακτος σε σκόνη, αξιωματούχοι παραδέχθηκαν πριν από τρία χρόνια ότι η μέθοδος εγκαταλείφθηκε λόγω προβλημάτων πιστοποίησης και δυσκολιών στην τεκμηρίωση των παραβιάσεων και στην επιβολή κυρώσεων.
Από το 2029 και μετά, οι παραγωγοί χαλλουμιού στην Κύπρο θα πρέπει να τηρούν πλήρως την απαίτηση της ΕΕ +50% για την ονομασία ΠΟΠ
Σύμφωνα με τον κανονισμό της ΕΕ που εγκρίθηκε τον Απρίλιο του 2021, μόνο το χαλλούμι που παράγεται στην Κύπρο σύμφωνα με συγκεκριμένα κριτήρια, συμπεριλαμβανομένης της απαίτησης ότι το πρόβειο και το κατσικίσιο γάλα υπερβαίνει την περιεκτικότητα σε αγελαδινό γάλα, μπορεί να φέρει την ονομασία ΠΟΠ. Ωστόσο, η περιορισμένη παραγωγή πρόβειου και κατσικίσιου γάλακτος στο νησί έχει καταστήσει δύσκολη τη συμμόρφωση, ωθώντας την Κύπρο να εξασφαλίσει μια μεταβατική περίοδο που θα παραταθεί έως το 2029. Μέχρι τότε επιτρέπονται χαμηλότερα ποσοστά αιγοπρόβειου γάλακτος, που ρυθμίζονται με διατάγματα που εκδίδονται από το Υπουργείο Εμπορίου. Από τον Ιούλιο του 2029 και μετά, οι παραγωγοί θα πρέπει να τηρούν πλήρως την απαίτηση της ΕΕ. Επιπρόσθετα, αναμένεται να γίνει διερεύνηση της πιθανότητας αποδοχής από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή της ποσόστωσης 50%-50% στο τελικό προϊόν αντί στις πρώτες ύλες, κάτι που σύμφωνα με τους ειδικούς μειώνει την ποσόστωση του αιγοπρόβειου γάλακτος ως πρώτη ύλη στο 35%-40%, λόγω της διαφορετικής σύνθεσης και υφής του από το αγελαδινό γάλα.
Τα μέτρα, τα οποία αποφασίζει η Επιτροπή Παρακολούθησης για το Χαλλούμι, στοχεύουν αποκλειστικά και μόνο στη διασφάλιση του υφιστάμενου επιπέδου εξαγωγών, λόγω της εποχικότητας στη παραγωγή του αιγοπρόβειου γάλακτος. Η ουσιαστικότερη απόφαση της Επιτροπής αφορά την επέκταση του υφιστάμενου διατάγματος μέχρι το τέλος του Φεβρουαρίου 2025, κάτι το οποίο θα γίνει με νέο διάταγμα του Υπουργού Εμπορίου.
Στη συνεδρία της Επιτροπής Παρακολούθησης του Χαλλουμιού το περασμένο Σάββατο, καταγράφηκε μόνο η διαφωνία των αιγοπροβατοτρόφων, στο θέμα της ποσόστωσης. Ο εκπρόσωπος των αιγοπροβατοτρόφων επέμενε στην εφαρμογή του 30% αιγοπρόβειο από την 1/2/2025, ενώ η Επιτροπή κατέληξε όπως για ακόμα ένα μήνα το ποσοστό θα παραμείνει καθηλωμένο στο 15%.
Με βάση τις αποφάσεις της Επιτροπής, για το 2025 στη Κύπρο:
- Για να λάβουν κεφαλική επιδότηση οι αιγοπροβατοτρόφοι πρέπει να παραδίνουν προς τυροκόμηση πάνω 200 λίτρα ανά παραγωγικό ζώο ως ετήσιο μέσο όρο.
- Το αγελαδινό γάλα που παραδίδεται για την παρασκευή χαλλουμιού κλειδώνει ως οροφή στα 227.000.000 λίτρα, όση ήταν και η ποσότητα του 2024. Το 23% του αγελαδινού γάλακτος χρησιμοποιείται για την παστερίωση και άλλα προϊόντα.
- Συμφωνήθηκε να ανατεθεί σε εξωτερικό οίκο η διενέργεια μελέτης για το κόστος παραγωγής αιγοπρόβειου και αγελαδινού γάλακτος και του τελικού προϊόντος και από τις τρεις εμπλεκόμενους ομάδες, δηλαδή τους τυροκόμους, τους αιγοπροβατοτρόφους και τους αγελαδοτρόφους.
- Στο διάταγμα προνοείται ότι για το διάστημα 1/2/2025 έως και 31/8/2025 η ποσόστωση για αιγοπρόβειο γάλα στο μίγμα του χαλλουμιού να ανέβει στο 30%, με βάση την απόφαση της πλειοψηφίας το ποσοστό θα παραμείνει καθηλωμένο και τον Φεβρουάριο στο 15%. Η ποσόστωση θα αυξηθεί με απόφαση της Επιτροπής η οποία θα συνέλθει στις 20 Φεβρουαρίου 2025. Η απόφαση αυτή λήφθηκε λόγω του ότι η παραγωγή αιγοπρόβειου γάλακτος συνέπεια των κλιματολογικών συνθηκών (ανομβρία) εξακολουθεί να είναι μειωμένη και οι γεννήσεις των ζώων γίνονται με καθυστέρηση.
- Οι τυροκόμοι δεσμεύτηκαν να παραλαμβάνουν το σύνολο του αιγοπρόβειου γάλακτος. Από πλευράς τους οι αιγοπροβατοτρόφοι θα καταγράφουν τις ποσότητες που παραδίδουν στο λογισμικό που τίθεται και επίσημα σε λειτουργία την 1η Φεβρουαρίου, είτε παραδίδουν μέσω βυτιοφόρων είτε απευθείας στις βιομηχανίες.
- Αποφασίστηκε όπως τεμάχια χαλίτικης γης που είναι κατάλληλα για νέες φάρμες αιγοπροβατοτρόφων να δεσμευτούν προς το σκοπό αυτό. Αφορά γη πέραν των 12 εκταριών με 88 συμπαγή τεμάχια. Από αυτά τα 36 θεωρούνται κατάλληλα και μπορούν να αιτηθούν οι ενδιαφερόμενοι για δημιουργία κτηνοτροφικών μονάδων αιγοπροβατοτρόφων 800 παραγωγικών ζώων.
Πληροφορίες από cibum.gr, philenews.com
