Η Παγκόσμια Ημέρα Γάλακτος – που γιορτάζεται κάθε χρόνο την 1η Ιουνίου από το 2001 που καθιερώθηκε από τον Οργανισμό Τροφίμων και Γεωργίας (FAO) των Ηνωμένων Εθνών -σηματοδοτεί μια ακόμη χρονιά τιμής στο γάλα ως ακρογωνιαίο λίθο της διατροφής, της οικονομικής ανθεκτικότητας και των βιώσιμων συστημάτων τροφίμων.
Με το θέμα του 2025 «Ας Γιορτάσουμε τη Δύναμη των Γαλακτοκομικών», η εστίαση παραμένει στην προώθηση των διατροφικών οφελών, της κοινωνικοοικονομικής σημασίας και της περιβαλλοντικής προόδου του γαλακτοκομικού τομέα παγκοσμίως.
Αυτή την περίοδο η βιομηχανία τροφίμων παρακολουθώντας τις τάσεις και τις απαιτήσεις των καταναλωτών για υγιεινά γαλακτοκομικά προχωρά σε καινοτόμα προϊόντα:
- Λειτουργικά Γαλακτοκομικά: Οι καινοτομίες στις τεχνολογίες εμπλουτισμού τροφίμων επιτρέπουν στις μάρκες να προσθέτουν βιταμίνες, μέταλλα, πρωτεΐνες και προβιοτικά σε μια σειρά γαλακτοκομικών προϊόντων χωρίς να επηρεάζουν τα αισθητηριακά και ποιοτικά χαρακτηριστικά. Εκτός από την ενίσχυση με πρωτεΐνες και προβιοτικά, ορισμένες μάρκες περιλαμβάνουν βιοδραστικά γαλακτοκομικά συστατικά σε καινοτόμα προϊόντα για παιδιά. Η έρευνα υποστηρίζει τους θετικούς ρόλους της λακτοφερρίνης, των ανοσοσφαιρινών και των γλυκομακροπεπτιδίων (GMPs), για παράδειγμα, στη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος.
- Καινοτομία στα τυριά: Για να κάνουν το τυρί ακόμα πιο υγιεινό, ορισμένες εταιρείες χρησιμοποιούν τεχνολογία φιλτραρίσματος μεμβράνης για να μειώσουν το λίπος ή να ενισχύσουν την πρωτεΐνη με πολλές επιλογές να είναι πλέον διαθέσιμες σε αρκετά πιο δημοφιλή τυριά, όπως μοτσαρέλα, τσένταρ και προβολόνε. Τα τυριά με υψηλότερη περιεκτικότητα σε πρωτεΐνη, τόσο τα φρέσκα όσο και τα αφυδατωμένα, αποτελούν μια ακόμη ευκαιρία ανάπτυξης. Άλλες καινοτομίες περιλαμβάνουν εμπλουτισμένα τυριά με ωμέγα-3 ή βιταμίνες και μέταλλα για την υγεία των οστών ή του ανοσοποιητικού.
Καινοτομίες στο γάλα με επίκεντρο την γεύση, και τις ημερήσιες ανάγκες σε βιταμίνες
Η γεύση έχει μεγάλη επιρροή στις αποφάσεις αγοράς των καταναλωτών σε ορισμένα τμήματα γαλακτοκομικών προϊόντων. Για παράδειγμα στη χώρα μας η ΟΛΥΜΠΟΣ λάνσαρε πρόσφατα την νέα σειρά ροφημάτων γάλακτος DRINK EAT σε τρεις απολαυστικές γεύσεις Βανίλια, Φιστίκι και Φράουλα. Κάθε συσκευασία ισοδυναμεί με ένα πλήρες γεύμα και περιλαμβάνει: 35g πρωτεΐνης, 26 βιταμίνες και ιχνοστοιχεία, χωρίς προσθήκη ζάχαρης και χωρίς λακτόζη.
Το γιαούρτι είναι μια άλλη κατηγορία γαλακτοκομικών προϊόντων που είναι ψηλά στις προτιμήσεις καθώς θεωρείται από τους ειδικούς ως υπερτροφή. Μάλιστα, εδώ και αρκετό καιρό υπάρχει στροφή σε αυθεντικές και πιο…ρουστίκ γεύσεις όπως για παράδειγμα με κατσικίσιο γάλα. Παράλληλα, δυναμική εμφάνιση κάνουν πλέον τόσο τα επιδόρπια γιαουρτιού με διάφορες γεύσεις ή ξηρούς καρπούς, φρούτα, όσο και τα πόσιμα γιαούρτια, τα οποία είναι πλούσια σε συστατικά.
Oι αναπτυσσόμενες χώρες αυξάνουν τα μερίδια στην παγκόσμια παραγωγή γάλακτος
Περίπου 150 εκατομμύρια νοικοκυριά σε όλο τον κόσμο ασχολούνται με την παραγωγή γάλακτος. Στις περισσότερες αναπτυσσόμενες χώρες, το γάλα παράγεται από μικρούς κτηνοτρόφους. Τις τελευταίες δεκαετίες, οι αναπτυσσόμενες χώρες έχουν αυξήσει το μερίδιό τους στην παγκόσμια παραγωγή γαλακτοκομικών προϊόντων. Αυτή η αύξηση είναι κυρίως αποτέλεσμα της αύξησης του αριθμού των ζώων παραγωγής και όχι της αύξησης της παραγωγικότητας κατά κεφαλήν. Σε πολλές αναπτυσσόμενες χώρες, η παραγωγικότητα των γαλακτοκομικών προϊόντων περιορίζεται από χαμηλής ποιότητας ζωοτροφές, ασθένειες, περιορισμένη πρόσβαση σε αγορές και υπηρεσίες (π.χ. υγεία, πίστωση και εκπαίδευση) και το χαμηλό γενετικό δυναμικό των γαλακτοπαραγωγών ζώων για παραγωγή γάλακτος. Σε αντίθεση με τις ανεπτυγμένες χώρες, πολλές αναπτυσσόμενες χώρες έχουν ζεστά ή/και υγρά κλίματα που δεν ευνοούν τη γαλακτοκομία.
Ορισμένες χώρες στον αναπτυσσόμενο κόσμο έχουν μακρά παράδοση στην παραγωγή γάλακτος και το γάλα ή τα προϊόντα του έχουν σημαντικό ρόλο στη διατροφή. Άλλες χώρες έχουν καθιερώσει σημαντική παραγωγή γαλακτοκομικών προϊόντων μόλις πρόσφατα.
Οι περισσότερες από τις πρώτες χώρες βρίσκονται στη Μεσόγειο και την Εγγύς Ανατολή, την Ινδική υποήπειρο, τις περιοχές της σαβάνας της Δυτικής Αφρικής, τα υψίπεδα της Ανατολικής Αφρικής και μέρη της Νότιας και Κεντρικής Αμερικής. Χώρες χωρίς μακρά παράδοση στην παραγωγή γαλακτοκομικών προϊόντων βρίσκονται στη Νοτιοανατολική Ασία (συμπεριλαμβανομένης της Κίνας) και σε τροπικές περιοχές με υψηλές θερμοκρασίες περιβάλλοντος ή/και υγρασία.
Το γνωρίζατε;
Τις τελευταίες τρεις δεκαετίες, η παγκόσμια παραγωγή γάλακτος έχει αυξηθεί κατά περισσότερο από 77%, από 524 εκατομμύρια τόνους το 1992 σε 930 εκατομμύρια τόνους το 2022.
Η Ινδία είναι ο μεγαλύτερος παραγωγός γάλακτος στον κόσμο, με 22% της παγκόσμιας παραγωγής, ακολουθούμενη από τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, το Πακιστάν, την Κίνα και τη Βραζιλία.
Από τη δεκαετία του 1970, το μεγαλύτερο μέρος της επέκτασης της παραγωγής γάλακτος σημειώθηκε στη Νότια Ασία, η οποία αποτελεί τον κύριο μοχλό αύξησης της παραγωγής γάλακτος στον αναπτυσσόμενο κόσμο.
Μέτρια ανάπτυξη βλέπει το 2025 η Rabobank
Η παγκόσμια αγορά γαλακτοκομικών προϊόντων προβλέπεται να έχει μέτρια ανάπτυξη το 2025, λόγω της σταθερής επέκτασης της προσφοράς και της ζήτησης εξαγωγών εν μέσω της εξελισσόμενης δυναμικής του εμπορίου.
Μετά από ένα 2024 που χαρακτηρίστηκε από αδυναμία στην παραγωγή γάλακτος στις περισσότερες βασικές περιοχές εξαγωγής γαλακτοκομικών προϊόντων, ακολουθούμενη από γενικά υψηλότερες τιμές γάλακτος από αγρόκτημα, ο κλάδος μεταβαίνει τώρα σε μια περίοδο επέκτασης της προσφοράς.
Η RaboResearch αναμένει ότι η παραγωγή γάλακτος στις 7 μεγάλες εξαγωγικές περιοχές θα αυξηθεί κατά 0,8% σε ετήσια βάση, με παρόμοια αύξηση στο πρώτο εξάμηνο του 2026. Η πρόβλεψη καθοδηγείται σε μεγάλο βαθμό από την επιστροφή στην αύξηση της παραγωγής τόσο στην ΕΕ, όπου η παραγωγή κυμαίνεται μεταξύ ανάπτυξης και συρρίκνωσης τα τελευταία τρίμηνα, όσο και στις ΗΠΑ, όπου τα τυπικά ετήσια κέρδη του 1% έχουν παραμείνει στάσιμα τα τελευταία χρόνια. Ωστόσο, ενώ αναμένεται επέκταση, η ανάπτυξη κάτω του 1% παραμένει μέτρια. Αναμένονται επίσης κέρδη παραγωγής από την Ωκεανία και τη Νότια Αμερική, κυρίως λόγω των μειώσεων του προηγούμενου έτους που είναι εύκολο να ξεπεραστούν. Καθώς η παραγωγή γάλακτος αυξάνεται, η αγορά θα επιδιώξει ισορροπία. Οι τιμές θα πρέπει να παραμείνουν υποστηριζόμενες, καθώς αυτός ο βραδύτερος ρυθμός ανάπτυξης δεν θα μεταφραστεί σε αύξηση των αποθεμάτων ή γενική υπερπροσφορά.
Οι γαλακτοπαραγωγοί στις περισσότερες περιοχές θα επωφεληθούν από πρόσθετα έσοδα στους ελέγχους γάλακτος λόγω της αυξανόμενης ροής γάλακτος. Το κλίμα είναι πιθανότατα ισχυρότερο στη Νέα Ζηλανδία, όπου ο γαλακτοκομικός συνεταιρισμός Fonterra διατηρεί σταθερή πρόβλεψη για την μέση τιμή γάλακτος στα 10 NZD/kgMS για αυτή την περίοδο – ένα εντυπωσιακό ποσοστό, ειδικά με την πτώση των επιτοκίων. Τα περιθώρια κέρδους είναι επίσης υγιή στην Αυστραλία, τη Βραζιλία, την ΕΕ και τις ΗΠΑ, με τις περισσότερες περιοχές να αντιμετωπίζουν αυξημένες τιμές γάλακτος και χαμηλότερο κόστος ζωοτροφών, ένα κοινό παγκόσμιο θέμα αυτό το τρίμηνο.
Σε διαφορετικά τροχιά η Κίνα
Εκτός από τους «Big 7», φαίνεται ότι η Κίνα έχει ακολουθήσει διαφορετική πορεία αυτό το τρίμηνο, αποκλίνοντας από τις περισσότερες τάσεις που παρατηρούνται στον υπόλοιπο κόσμο. Η παραγωγή γάλακτος μειώθηκε το 2024 μετά από αρκετά συνεχόμενα έτη σημαντικής επέκτασης, αντιπροσωπεύοντας μια έντονη ρήξη από την πρόσφατη τάση.
Λιγότερες αγελάδες και η πιο απότομη από την αναμενόμενη μείωση στο τέταρτο τρίμηνο του 2024 οδήγησαν την RaboResearch να μειώσει την πρόβλεψή της για την παραγωγή γάλακτος για το 2025, η οποία είναι τώρα μειωμένη κατά 2,6% σε ετήσια βάση, σηματοδοτώντας το δεύτερο συνεχόμενο έτος χαμηλότερης παραγωγής.
Στις αρχές Φεβρουαρίου, οι τιμές του κινεζικού γάλακτος από αγρότες μειώθηκαν κατά 15% σε ετήσια βάση σε δολάρια ΗΠΑ, αποθαρρύνοντας κάθε βραχυπρόθεσμο κίνητρο για τους αγρότες να αυξήσουν την παραγωγή. Από την άλλη πλευρά, αναμένουμε βελτιωμένη ζήτηση φέτος, αλλά με βραδύτερο ρυθμό, αντανακλώντας τις εγχώριες οικονομικές προκλήσεις. Οι εισαγωγές θα πρέπει επίσης να βελτιωθούν σε σύγκριση με το πενιχρό ποσό του 2024. Για χρόνια, ο κόσμος έβλεπε την Κίνα ως βαρόμετρο για τη ζήτηση, αλλά καθώς η χώρα αύξησε ραγδαία την αυτάρκεια σε γαλακτοκομικά προϊόντα τα πρώτα χρόνια αυτής της δεκαετίας, το έτος ρεκόρ εισαγωγών του 2021 αποτελεί μακρινή ανάμνηση.
Παρά την υποχώρηση της Κίνας από το στάδιο της παγκόσμιας ζήτησης, οι αγορές σε άλλες βασικές περιοχές είναι ενθαρρυντικές. Οι εξαγωγές τυριού από τις ΗΠΑ εκτοξεύτηκαν σε επίπεδα ρεκόρ το 2024, με θετικά σημάδια για φέτος. Η Νέα Ζηλανδία βρίσκει επίσης αγοραστές για το επιπλέον γάλα της, υποστηρίζοντας μια τιμή ρεκόρ γάλακτος. Ωστόσο, πιθανές προκλήσεις θα μπορούσαν να διαταράξουν αυτές τις προοπτικές, που σχετίζονται κυρίως με το ταχέως εξελισσόμενο τοπίο των εμπορικών εμποδίων, καθώς οι ΗΠΑ απομακρύνονται από δεκαετίες παγκόσμιας ευθυγράμμισης. Για να διατηρηθεί η ισορροπία του εμπορίου και να υποστηριχθούν οι τιμές των γαλακτοκομικών προϊόντων φέτος, οι εισαγωγείς παγκοσμίως θα πρέπει να παρακολουθούν τη ζήτηση των καταναλωτών μετά τον πρόσφατο πληθωρισμό.
