Η ελληνική παραγωγή γαλακτοκομικών αντιμετωπίζει προβλήματα τα οποία έχουν σοβαρό αντίκτυπο στις εξαγωγές. Ο βαθμός αυτάρκειας της χώρας μας σε γάλα είχε μειωθεί σημαντικά, αν και σημειώνει βαθμιαία πρόοδο τα τελευταία χρόνια. Η πρώτη ύλη είναι ακριβή, και η κακή διάρθρωση της αγροτικής οικονομίας που δεν έχει ακόμα αντιμετωπιστεί πλήρως, παρά τα πολλά και σημαντικά μέτρα στα πλαίσια την νομοθεσίας της ΚΑΠ, όπως αυτά αναλύονται στη συνέχεια, έχουν ως αποτέλεσμα την μείωση της παραγωγής
γάλακτος.
Στην Ελλάδα παραγόταν γιαούρτι κυρίως από πρόβειο και αίγειο γάλα, αλλά για την βιομηχανική μεταποίηση χρειάζεται αγελαδινό, στο οποίο η χώρα είχε μέχρι τα τελευταία χρόνια ποσόστωση η οποία περιόριζε την παραγόμενη μονάδα. Ένα πρόσθετο μειονέκτημα για τις ελληνικές εξαγωγές είναι ότι η ελληνική παραδοσιακή φέτα δέχεται ισχυρό ανταγωνισμό σε επίπεδο τιμών στην Ευρωπαϊκή αγορά από υποκατάστατα.
Μερική λύση βρέθηκε μετά την τελική κατοχύρωση της επωνυμίας της φέτας ως ελληνικό παραδοσιακό προϊόν προστατευόμενης ονομασίας προέλευσης, που απέτρεψε τις χώρες ανταγωνίστριες από την παραγωγή φτηνών απομιμήσεων. Ωστόσο, αυτό πλέον διακυβεύεται, σύμφωνα με τα τελευταία δεδομένα, στην έκθεση Special 301 Report για το 2025 από τον Αμερικανό Εμπορικό Αντιπρόσωπο (USTR), όπου γεωγραφικές ενδείξεις χαρακτηρίστηκαν ως μια «σοβαρή πρόκληση» για την πρόσβαση των ΗΠΑ στη διεθνή αγορά.
Παγκόσμια μάχη για την προστασία της ελληνικής ταυτότητας της φέτας
Η έκθεση υποστηρίζει ότι οι ΠΟΠ ετικέτες, οι οποίες συνδέουν προϊόντα όπως η φέτα με τη γεωγραφική τους προέλευση, εμποδίζουν τους Αμερικανούς παραγωγούς να χρησιμοποιούν κοινούς όρους, αναγκάζοντάς τους να καταφεύγουν σε περιγραφές όπως «απομίμηση φέτας» ή «τύπου φέτας». Αυτό, σύμφωνα με την USTR, αυξάνει το κόστος και μειώνει τη ζήτηση για προϊόντα εκτός ΕΕ, υπονομεύοντας τα αμερικανικά εμπορικά σήματα και τις εξαγωγικές ευκαιρίες.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες πιέζουν για κατάργηση των προστατευόμενων γεωγραφικών ενδείξεων (ΠΟΠ) της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με στόχο να επιτραπεί η χρήση της λέξης “Feta” σε προϊόντα που παράγονται εκτός Ελλάδας.
Βέβαια, το 2024, οι εξαγωγές ελληνικής φέτας έφτασαν σε ιστορικό ρεκόρ με 785 εκατομμύρια ευρώ και 97.000 τόνους, υπογραμμίζοντας τη διεθνή της ζήτηση. Η πίεση των ΗΠΑ για κατάργηση της προστασίας ΠΟΠ θα μπορούσε να απειλήσει αυτήν την αγορά, επιτρέποντας σε Αμερικανούς παραγωγούς να διαθέτουν προϊόντα με την ονομασία «φέτα» χωρίς γεωγραφικούς περιορισμούς.
Εμπορική ισορροπία και τα παιχνίδια ισχύος
Αμερικανικές οργανώσεις του γαλακτοκομικού τομέα, όπως το Consortium for Common Food Names (CCFN), η National Milk Producers Federation (NMPF) και το U.S. Dairy Export Council (USDEC), στηρίζουν ένθερμα τη θέση της USTR. «Το σύστημα Γεωγραφικών Ενδείξεων της ΕΕ είναι ένα εμπόδιο στο εμπόριο μεταμφιεσμένο σε προστασία πνευματικής ιδιοκτησίας», δήλωσε η Krysta Harden, πρόεδρος του USDEC.
Ο πρόεδρος της NMPF, Gregg Doud, επεσήμανε το εμπορικό έλλειμμα, σημειώνοντας ότι οι ΗΠΑ εισήγαγαν 3 δισεκατομμύρια δολάρια περισσότερα σε γαλακτοκομικά από την ΕΕ από ό,τι εξήγαγαν το 2024, εν μέρει λόγω των Γεωγραφικών Ενδείξεων. Ο Jaime Castaneda του CCFN χαρακτήρισε την προσέγγιση της ΕΕ «απαράδεκτη» και κάλεσε σε αντίσταση απέναντι στις εμπορικές τακτικές της ΕΕ.
Δείτε τη σχετική έκθεση στη σελίδα 27 ΕΔΩ
